इटहरीको सूर्योदय सहकारी सङ्कटमा, बचतकर्ताको दुई करोड रकम जोखिममा

इटहरी : इटहरीमा रहेको सूर्योदय बचत तथा ऋण सहकारी संस्था सङ्कटमा परेको छ । बचतकर्ताको करिब दुई करोड रकम जोखिममा परेपछि अहिले संस्थाका अध्यक्षसहित पदाधिकारीहरू सम्पर्कविहीनजस्तै छन् । बचत रकम डुबेपछि बचतकर्ता तथा बजार प्रतिनिधिहरू दिनैपिच्छेजस्तो सहकारी संस्थामा पैसा फिर्ताको माग गरिरहेपनि संस्थामा सम्बन्धित व्यक्ति कोही पनि उपस्थित छैनन् । संस्थाका अध्यक्ष जीतेन्द्र दाहाल (जनक) र व्यवस्थापक गोविन्द अधिकारी अहिले बचतकर्ता तथा बजार प्रतिनिधिहरूको सम्पर्कभन्दा बाहिर छन् । दाहाल र अधिकारी अहिले आफ्नो जिम्मेवारीबाट उम्किन खोज्दा पीडितहरू रकम डुब्ने सशङ्कित छन् । खासगरी बचतकर्ताहरूले बचत गरेको रकम डुब्ने भएपछि अहिले बजार प्रतिनिधि (कलेक्टर)को घरमै पुगेर पैसा मागिरहेका छन् । एक कलेक्टरका अनुसार संस्थाले बचत फिर्ता नदिँदा बचतकर्ताहरू हरेक दिनजसो घरमै आउने गरेका छन् । ‘बचत गरेका मानिसहरू हाम्रो घरमै आउँछन् । संस्थाका अध्यक्षलाई फोन गर्दा फोन उठ्दैन । के भन्ने, कसो गर्ने ? मानसिक रूपमै समस्या भइसक्यो,’ ती बजार प्रतिनिधिले भने, ‘दिनहुँजसो संस्थाका कारण तनाव भएको छ । घरमासमेत असर परेको छ । पारिवारिक सम्बन्ध नै बिग्रिने अवस्था भइसक्यो ।’ बजार प्रतिनिधिमार्फत संस्थामा पैसा जम्मा गरिरहेका बचतकर्ताहरूको बचतको अवधि पुगेपनि पैसा दिन नसकेपछि सहकारीका सञ्चालक र बजार प्रतिनिधिहरूबिच गत जेठमा कुटाकुटसमेत भएको थियो । उक्त विषयलाई लिएर इलाका प्रहरी कार्यालय इटहरीसम्म जाहेरी परेको थियो । जाहेरी परेपछि मिलापत्र गरिएको थियो । २०६५ सालमा स्थापना भएको सहकारीमा हाल तीन सय ५२ जना सेयर सदस्य रहेका छन् । सहकारीकी कलेक्टर रहेकी एक महिलाले नाम नखुलाउने सर्तमा भनिन्, ‘बचतकर्ता घरमै आउँछन्, सरसँग सम्पर्क गराउनु भन्छन् । केही समयअघि हामीलाई एउटा कागजमा ऋण खाने ऋणीले नतिरे, म तिर्छु भनेर हस्ताक्षरसमेत गराएका थिए ।’ उनका अनुसार सहकारीका अध्यक्ष दाहालसहित पदाधिकारीले ऋणीले रकम नतिरे कलेक्टरले तिर्नुपर्ने भन्दै एउटा कागजमा हस्ताक्षरसमेत गराइएको थियो । जुन गैरकानुनी हो । सहकारीले बिना धितोसमेत तीन लाख रुपैयाँ कर्जा प्रवाह गर्दै आएको थियो । ‘मन मिलेकाहरूलाई त्यो भन्दा बढी रकमसमेत उपलब्ध गराइन्थ्यो,’ स्रोतले भन्यो, ‘आफूखुसी र जथाभाबी ऋण लगानी गर्दासमेत संस्था जोखिममा परेको हो ।’ उनका अनुसार सहकारी सिद्धान्तभन्दा विपरीत उक्त सहकारी सञ्चालन भएपछि समस्या उत्पन्न भएको हो । कलेक्टरमार्फत संस्थामा जोडिएका बचतकर्ताले संस्थामार्फत ऋण लिएको तर नतिरेको अवस्थामा भने कलेक्टरलाई तिर्नका लागि गैरकानुनी कागज गराएकोसमेत पाइएको छ । ‘यसअघि गत माघमा १० जना कलेक्टरबाट एक–एक लाख उठाएको थियो, समाजमा मान्छेको अगाडि इज्जत जान्छ भनेर हामीले पनि ऋण खोजेर हालियो,’ ती महिलाले भनिन्, ‘तर, ब्याजसमेत अहिले तिर्नसमेत गाह्रो भएको छ ।’ उक्त संस्थाले यसअघि विभिन्न मितिमा पूर्वाञ्चल बचत तथा ऋण सहकारी संस्थामा रहेको खाता नं. ११–०४५६१–९ नम्बरबाट बचतकर्तालाई चेक काटेर दिएको थियो । १० हजारभन्दा माथि पाँच लाखसम्मका चेक काटेर दिएपनि हाल कुनै चेक साटिएका छैनन् । संस्थामा पटक–पटक ताकेता गर्दा पनि नतिरेपछि समस्या भएको एक बचतकर्ता बताउँछिन् । उनले दुःख गरेर कमाएको अलिअलि बचत रकम सहकारीमै डुबेपछि पीडित भएको सुनाइन् । बचतको रकमबापतको चेक दिएपनि चेक नसटेपछि समस्या भएको उनको भनाइ छ । चार महिनाअघिदेखि चेक दिएपनि हालसम्म नसटेको उनको गुनासो छ । यता इटहरी उपमहानगरपालिका सहकारी शाखाका प्रमुख बालकुमार पोखरेलले संस्थाका अध्यक्ष दाहाललाई पटक–पटक फोन गरेर बोलाउँदा पनि नआएको बताए । उनले अब तीन दिनको म्याद राखेर पत्र काट्न लागेको बताए । ‘हामीले २०८० असारसम्मको लेखा परीक्षण प्रतिवेदनसमेत मागिरहेको भएपनि हालसम्म उपलब्ध भएको छैन,’ उनले प्रदेश खबरसँग भने, ‘लेखा परीक्षण रिपोर्ट पनि नबुझाएपछि सहकारी जोखिममा परेको बुझ्न सकिन्छ । यद्यपि, हामीले थप विवरणसमेत माग गर्ने तयारीमा छौँ ।’ इटहरीका अरू सहकारीबारे समस्या बुझ्नका लागि नगर सहकारीको बैठक बस्ने तयारी भइरहेको उनको भनाइ छ । सहकारी संस्थाका अध्यक्ष रहेका दाहालले इटहरीमै पानी उद्योगसमेत सञ्चालन गर्दै आएका छन् । यसबारे बुझ्न दाहाललाई पटक पटक सम्पर्क गरेपनि उनको फोन उठेन ।