इटहरी उपमहानगरको हाताभित्र बेवारिसे छ ‘स्मार्ट शौचालय’

नवीन  दाहाल इटहरी / इटहरीको उपमहानगरपालिकाले बनाएको स्मार्ट शौचालय यतिखेर बेवारिसे भएको छ । सर्वसाधारणहरूको समेत सहजताका लागि भनेर ४ वर्षअघि निर्माण सुरु भएको स्मार्ट शौचालयको निर्माण कार्य सम्पन्न नहुँदा अहिले बेवारिसेजस्तै बनेको हो । दैनिक सयौँ सेवाग्राहीदेखि नगरका सम्पूर्ण जनप्रतिनिधिहरूसमेत सोही शौचालयकै छेउ भएर कार्यालयमा ओहोरदोहोर गर्छन् । तर हालसम्मतसमेत शौचालय बेवारिसे बन्दा कसैको नजर पुग्न नसक्नु लज्जास्पद भएको स्थानीयबासीको भनाइ छ । स्मार्ट शौचालय २०७६ साल पुस २४ गते इटहरी उपमहानगरपालिकाको कार्यालय हाताभित्र निर्माण सुरु भएको हो । चार वर्ष बितिसक्दापनि अझै निर्माण सम्पन्न नहुनु लज्जास्पद भएको स्थानीय बुद्धि घिमिरेले बताए । तत्कालीन मेयर–उपमेयरले पदभार ग्रहण गरे लगत्तै नौ बुँदे निर्णय सार्वजनिक गरी पर्यटक, आगन्तुक र यात्रुका लागि सार्वजनिक शौचालय एक महिनाभित्र व्यवस्था गर्ने निर्णय गरेका थिए । २०७६ साल पुस १७ गते इटहरी उपमहानगरपालिका र अङ्कित निर्माण सेवा सिराहाबीच ६३ लाख ६७ हजार ५१५ रुपैयाँमा उपमहानगरपालिकाको कार्यालय हाताभित्र स्मार्ट शौचालय निर्माण गर्न सम्झौता भयो । उक्त शौचालय २०७७ जेठ ३० गते भित्र निर्माण सम्पन्न हुने भनिएको भए पनि कोभिड १९ का कारण निर्माण सम्पन्न हुन नसकेको कारण देखाउँदै हालसम्म अलपत्र छ । २०७८ साल फागुन ४ गते इटहरी उपमहानगरपालिकाका तत्कालीन मेयर द्वारिकालाल चौधरीले पत्रकार सम्मेलन गरी शौचालय निर्माणको काम ९० प्रतिशत भन्दा बढी सम्पन्न भएको दाबी गरेका थिए । तर, हालसम्म पनि निर्माण सम्पन्न हुनु त परको कुरा, निर्माण कार्य नै अलपत्र भएको स्थानीयबासी बताउँछन् । बन्नेक्रममै रहेर अलपत्र रहेको शौचालयभित्र फोहोर र माकुराले जालो लगाएको दृश्य देख्न सकिन्छ । यसले पनि उपमहानगरले निर्माण सुरु गरेको स्मार्ट शौचालयको अवस्था प्रस्ट्याउने स्थानीयबासी बताउँछन् । त्यस बेला प्रेस विज्ञप्तिमार्फत स्मार्ट शौचालय २०७७ जेठ ३० गते निर्माण सम्पन्न सम्झौता भएको भए पनि कोरोना महामारीका कारण २०७९ असार २५ गते सम्ममा निर्माण सम्पन्न हुने गरी कार्य भइरहेको बताइएको थियो ।

उक्त शौचालय एक पटकमा पुरुष र महिला गरेर १५ जनाले प्रयोग गर्न पाउने, शौचालयको अघिल्लो भागको माथिल्लो तलामा ठुलो डिजिटल घडी रहने, बगैँचा, वाटर फाउन्टेन रहने र शौचालयको धारा तथा ढोकामा सेन्सर प्रविधिसमेत जडान गरिने भनिएको थियो ।

इटहरी उपमहानगरपालिकाका इन्जिनियर भविन्द्र चौधरीका अनुसार अङ्कित निर्माण सेवाले २५ लाख ७७ हजार ६ सय ६६ रुपैयाँ १५ पैसा लागत लगिसकेको छ । उक्त कम्पनीले लगेको पैसाको हिसाबले ३९ प्रतिशत कार्य सम्पन्न भएको छ । भवन निर्माण भन्दा पनि स्मार्ट शौचालयमा राखिने प्रविधिहरू महँगो भएकाले गर्दा निर्माण कार्य प्रतिशतको हिसाबले कम देखिएको चौधरीको दाबी छ । उपमहानगरले अकित निर्माण सेवाका प्रमुख देवकुमार यादवलाई पटक–पटक परिपत्र गरेको चौधरी बताउँछन् । ‘काम गर्छु, मान्छे पठाउँछु भन्ने गरेको तर निर्माण कार्य बढाएको छैन,’ चौधरीले भने । अर्का इन्जिनियर जीवन घिमिरेका अनुसार विभिन्न कारणले गर्दा स्मार्ट शौचालय निर्माण सम्पन्न हुन नसकेको बताए । पहिलो पटक कोभिड १९ को कारण समयमा निर्माण सम्पन्न हुन नसकेको र २०७९ असार २५ गते सम्म निर्माण अवधि थप गरिए पनि काम अगाडि नबढाएपछि कारबाहीको प्रक्रिया अगाडि बढाइएको थियो । तर, नेपाल सरकारले सार्वजनिक खरिद ऐनको १२ औ संशोधन गर्दै २०७९ असारसम्म निर्माण म्यादलाई बढाएर २०८० असार मसान्त सम्म पु¥याइएको थियो ।

निर्माण म्याद सकिएको ६ महिना बितिसक्दासमेत निर्माण कम्पनीलाई कारबाही प्रक्रिया अगाडि बढेन नि भन्ने प्रश्नमा इन्जिनियर घिमिरे भन्छन्, ‘हामीले पटक पटक ताकेता गरिरहेका छौँ ।

पुस मसान्तसम्म काम सक्ने भनेर भने पनि काम अगाडि बढाएको छैन । हामी निर्माण कम्पनीविरुद्ध निर्णय गरेर कारबाही प्रक्रिया अगाडि बढाउँछौँ ।’