लौका बेचेरै छोरा-बुहारी जापान पठाउने कृषक भण्डारीको संघर्ष र सफलता

इलाम । हिमादेवी भण्डारी बिहान सबेरैदेखि आफ्नै तरकारी बारीमा व्यस्त हुन्छिन् । दिउँसो उत्पादन भएको वस्तु बजार लैजाने र बेलुका पुनः करेसाबारीमै खटिने उनको दैनिकी बनेको छ । कृषि पेसाबाट राम्रो आम्दानी गर्न सकिन्छ भन्ने कुराको उदाहरण स्वयं उनी नै हुन् । उनले सिजन अनुसारका तरकारी तथा फलफूल मात्र होइन, बेमौसमी खेतीबाट समेत मनग्ये आम्दानी गरिरहेकी छिन् । चुलाचुली गाउँपालिका–२ की भण्डारीले १० बिगाहा जमिनमा विभिन्न खेती गर्दै आएकी छिन् । आफ्नै ६ कट्ठा जमिन भए पनि अरूको जमिन भाडामा लिएर खेती विस्तार गरेकी छन् । उनको बारीमा हाल सबैभन्दा धेरै लौका छ । असोजदेखि उत्पादन सुरु भएको लौका अझै उत्तिकै फलिरहेको छ । सुरुवाती चरणमा प्रतिगोटा १७० रुपैयाँसम्म बिक्री भएको लौका हाल ५० रुपैयाँ माथि मूल्यमा विक्री भइरहेको छ । उनले उत्पादन गरेका कृषिजन्य वस्तुहरू झापाको दमक बजारमा बिक्री गर्दै आएकी छन्, जहाँ उनी दैनिक सात किलोमिटर यात्रा गरेर पुग्छिन् । लौकाबाट मात्र मासिक ४० हजार रुपैयाँभन्दा बढी आम्दानी हुने उनले बताइन् । यही आम्दानीबाट उनले छोरा-बुहारीलाई जापान पठाएकी छिन् र घरखर्च समेत चलाउँदै आएकी छिन् । जापान पठाउन लागेको १५ लाख ऋण पनि करिब तिरिसकिएको उनको भनाइ छ । लौका बाहेक उनी स्थानीय स्तरमा पाइने कुरिलो, बोडी, मुन्टा, मेवा तथा अन्य तरकारी उत्पादन गरेर बजारमा पुर्याउँछिन् । घरमै दही जमाएर मोही र नौनी घिउ समेत बिक्री गर्ने गरेकी छिन् । गाउँका अन्य किसानहरूले पनि आफ्ना उत्पादन उनको घरमै ल्याउने गरेका छन्, जसले गर्दा उनलाई बजार लैजानुपर्ने झन्झट कम हुन्छ । यही कारण गाउँलेहरू उनलाई 'दही वाली दिदी' भनेरसमेत सम्बोधन गर्छन्, जसलाई उनले सहज रूपमा लिएकी छन् । उनका श्रीमान् भूपू प्रहरी हुन्, जो हाल पनि यही पेसामा संलग्न छन् । उनी उत्पादन भएका वस्तुहरू चुलाचुलीका घना बस्तीमा लैजाने गर्छन्, जहाँ डुलाएर बेच्नुपर्दैन र राम्रो मूल्य पाइन्छ । १७ वर्षदेखि व्यावसायिक तरकारी खेतीमा संलग्न भण्डारीले हालै मात्र सरकारी अनुदान कार्यक्रममा स्थान पाएको बताइन् । 'दिपज्योती कृषि फर्म' सञ्चालन गर्दै आएकी उनले बेमौसमी तरकारी खेतीबाट राम्रो आम्दानी हुने बताइन् । उनी जैविक खेतीमा विशेष जोड दिँदै आएका छन् र गाई–बाख्राको मल प्रयोग गरेर कृषि उत्पादन गरिरहेकी छन् । झापाको पाडाजुँगी क्षेत्रमा उनका उत्पादनहरू सबैभन्दा बढी बिक्री हुने गरेका छन् । बिहान बजारमा डुलाएर बिक्री गर्ने र बेलुका पसलहरूमा सस्तो मूल्यमा बिक्री गर्ने उनको चलन छ । उनको कृषि व्यवसायले अन्य १० जनालाई समेत सिजन अनुसार रोजगारी दिएको छ । कहिले घण्टाको आधारमा त कहिले दैनिक ज्यालादारीमा कामदार राख्ने गरिएको छ । प्रेसर, सुगर भएका व्यक्तिहरू लौका स्वास्थ्यका लागि लाभदायक भएको भन्दै उनको घरमै आएर किन्ने गरेका छन् । लौकाको मात्र होइन, बोडी, काँक्रा, सिमी लगायतका बिउ समेत बिक्री गरिरहेकी भण्डारीका अनुसार लौकाको बिउबाट राम्रो फाइदा लिन सकिन्छ । ५० रुपैयाँमा तीन वटा बिउ घरमै बिक्री हुने र अन्य कृषिबिउ विक्रेताहरूले समेत उनलाई बिउको अर्डर गर्ने गरेका छन् । विशेष गरी ध्वाँसे र घिउ लौकाको माग राम्रो भएकाले बिक्री गर्न कुनै कठिनाइ नहुने उनको भनाइ छ । कृषिमा समर्पित भण्डारी सिजन अनुसारको खेती मात्र नभई आधुनिक प्रविधि अपनाउँदै बेमौसमी खेतीमार्फत आफ्नो व्यवसाय अझ विस्तार गर्ने योजनामा छन् ।