लाहुरेमा फेल, डाक्टरमा पास

बेलायती सेनामा भर्ती हुने सपना बोकेका ताप्लेजुङको चाागेका सुरेन्द्र आङबुहाङ लिम्बू मेडिकलमा फेल भए, त्यसपछि एमबीबीएस अध्ययन गर्ने निधो गरेका लिम्बू हाल आफ्नै जिल्लाको अस्पतालमा डाक्टर छन् आनन्द गौतम ताप्लेजुङ -बाल्यकालमा गेटिसले हानेर चरा झार्दार् औधी खुसी भएका ताप्लेजुङको आठराई त्रिवेणी गाउँपालिका–४ चाँगेका सुरेन्द्र आङबुहाङ लिम्बूलाई गाउँले र साथीभाइले लाहुरे बन्ने संकेत भनेर हौस्याएका थिए । ठूलोमा के बन्ने भन्दा ‘डाक्टर, इन्जिनियर बन्छु’ भने पनि बनेर देखाएका उदाहरण गाउँमा कमै थिए । त्यसैले सुरेन्द्रको चाहना पनि लाहुर थियो । जनजाति समुदायमा अझै पनि प्रतिष्ठाकै विषय रहेको लाहुर उनले चरा झारेका बेलामा त बाबुआमादेखि शुभचिन्तकको पनि सपना हुन्थ्यो । घरै छेउको चाँगे माध्यमिक विद्यालयमा कक्षा ८ सम्म अध्ययन गरेका सुरेन्द्रलाई सानोमा स्कुल पुर्‍याउनै कठिन भयो । बुबा भूपालको गाली र आमा सीताको दैनिक पाँच रुपैयाँ उनले लामै समय उपयोग गरे । आमाले पाँच रुपैयाँ दिन नसक्ने भएपछि स्कुलका सरलाई गुहार मागे । डम्बर आङबुहाङ सरले लछार्दै, पछार्दै, घिसार्दै र पिट्दै स्कुल पुर्‍याउँथे । तर उनलाई स्कुलले निगरानी गर्न पनि कठिन थियो । भदौरअसोजमा काँक्रा चोर्नेको नेतृत्व गर्थे भने पुस–माघमा सुन्तला टिप्नेको । उफ्रँदा, भाग्दा, लड्दाका चिनो अनुहारभरि खतैखत अहिले पनि देखिन्छ । तिनै सुरेन्द्र कक्षा ८ देखि यसरी बदलिए न आमाको पाँच रुपैयाँ चाहियो न त बाबु र शिक्षकले गाली गर्ने र पिट्नुपर्‍यो । पढ्नमा अब्बल बन्न थाले । कक्षा ८ मा प्रथम भएपछि बुबा भूपालले ९ कक्षादेखिको पढाइका लागि झापाको वीर अमरसिंह माध्यमिक विद्यालय पुर्‍याए । गाउँमा माओवादीको जगजगी भएकाले छोराको संरक्षणका लागि पनि तराई झारेका थिए । एसएलसीमा राम्रो अंक ल्याएपछि ग्रिनल्यान्ड इन्टरनेसनल कलेज विराटनगरबाट साइन्समा १२ कक्षा उत्तीर्ण गरे । सानोमा चरा झारेको र लाहुरेको संकेत भएको स्मरण उनको मानसपटलबाट हटेको थिएन । अनि लागे भर्ती जाने लहडतर्फ । चलनचल्तीको भाषामा पल्टन जाने तालिमका लागि विराटनगरबाट धरान झरे । हरेक साँझ–बिहान दौडन्थे । हेभिङ, सेटअप, सर्ट रनिङ, लङ रनिङ, एजुकेसनको तयारी गरे । धरानको प्रतिस्पर्धामा उत्तीर्ण भए र अन्तिम प्रतिस्पर्धाका लागि पोखरा पुगे । पोखरामा पनि आठ जनाको समूहमा सर्ट रनिङमा उनी नै उत्कृष्ट थिए । २५ किलोको भारी डोकामा बोकेर दौडने ‘डोको क्यारी रन’ मा अरूलाई उछिन्थे । शारीरिक कसरत, एजुकेसनलगायतका सम्पूर्ण प्रक्रियामा सफल भए । तर मेडिकलमा फेल भए । मेडिकल परीक्षणका क्रममा चिकित्सकले पिसाबमा ब्लड देखियो भनेर फालिदिए । उनको अनुरोधमा उनैले देख्ने गरी दुई पटक परीक्षण गर्दा पनि त्यही समस्या दोहोरियो । मेडिकलमा फेल भएका तिनै सुरेन्द्रले दोस्रो पटक प्रयास नगर्ने बरु त्यही फेल गराउने विषय पढ्ने निधो गरे । यति धेरै दुःख गर्दा त कसो डाक्टर बन्दिन भन्ने हिम्मत आयो । फेल हुँदै गर्दा उनलाई अर्को वर्ष स्वास्थ्य राम्रो बनाएर आउनु पास गर्छौ भनेका थिए । विदेशका लागि यति दुःखचाहिँ नगरौं कि जस्तो पनि लाग्यो । त्यसपछि त्यही पोखराको मणिपाल कलेज अफ मेडिकल साइन्समा एमबीबीएस पढ्न प्रतिस्पर्धा गरे । छात्रवृत्तिमा नाम निस्कियो । त्यसपछि सुरु भयो डाक्टर बन्ने यात्रा । नौ कक्षादेखि अध्ययनमा राम्रै मिहिनेत गरेका थिए । सुरेन्द्रकी आमा सीताका अनुसार उनी स्कुल जाँदा पनि किताब हेर्दै जान्थे र फर्किंदा पनि । ‘उसको काम दिउँसो बस्तु चराउने थियो,’ सीताले थपिन्, ‘दिनभरि पनि किताब पढ्दै बस्तु चराउँथ्यो, पढाइमा लगनशील भएपछि त सानोमा पिटेकोमा पनि साह्रो पछुतो लाग्यो ।’ इन्टर्नसिप गरिरहेकै बेला गाउँ आएका सुरेन्द्रले दिदी नाता पर्नेको पेटको पानी (एसाइटिज ट्यापिङ) तानिदिए । त्यसपछि उनकोमा उपचार गर्न आउनेको ताँती लाग्यो । ‘गाउँमा त एकछिन पनि खाली बस्न पाइनँ,’ सुरेन्द्रले थपे, ‘त्यसपछि अब करार नियुक्ति पनि यही जिल्ला अस्पतालमा लिएर आउँछु र गाउँघरका बा–आमा पनि हेर्छु जस्तो लाग्यो ।’ गाउँमा उपचार गर्दा उनले पैसा खोजेनन् । तर गाउँका बूढापाका कति पैसा दिनु नानी भन्थे । उनले आफ्नै जन्मस्थलको अस्पताललाई पहिलो कर्मस्थल पनि बनाए । दुईवर्षे करार नियुक्ति लिएर आएका उनी गत जेठ १९ गते सेवा अवधि पुगेर २० गते बिदाइ भएका थिए । तर कोशी प्रदेशले लिएको आठौं तह अधिकृतमा उत्तीर्ण भएपछि असार २३ मा स्थायी नियुक्ति बुझेर २४ गते पुनः जिल्ला अस्पतालमै हाजिर हुन आइपुगे । लोक सेवा उत्तीर्ण गरेका उनको जिल्लामै पदस्थापन भयो । गाउँबाट आउने बिरामीले डाक्टरभन्दा पनि चाँगेको आङबुहाङ केटो रे भन्दा उनलाई खुसी लाग्ने गरेको छ । ‘मैले दोस्रो पटक केही गरेको छैन,’ सुरेन्द्रले भने, ‘पल्टन पनि एक पटक भिडें, असफल भएँ, छोडिदिएँ । एमबीबीएसमा छात्रवृत्ति पनि पहिलो पटकमै पाएँ । उत्तीर्ण हुन पनि दोस्रो पटक पर्खनु परेन । अहिले लोक सेवा पनि पहिलो पटकमै उत्तीर्ण गरें ।’ करारको जागिर नवीकरण हुन पनि सक्ने र नहुन पनि सक्ने भएकाले उनले अस्पतालमा काम गर्दै लोक सेवाको तयारी गरेका थिए । एमडी गर्ने उद्देश्य बोकेका उनलाई ताप्लेजुङमै विपन्न परिवारले पाउने गरी ‘पुअर प्यासेन्ट फन्ट’ खोल्ने चाहना छ । जुन काम उनीहरूले पहिला मणिपाल अस्पतालमा गरेका थिए । ‘यहाँ धेरैले रेफर गरेको बिरामीलाई उपचारमा लान आर्थिक छैन भनेर घर फर्काएका छन्,’ सुरेन्द्रले थपे, ‘एकरदुई रुपैयाँ भए पनि सहयोग गर्न पाए हुने थियो भन्ने लागेको छ ।’ उनको अर्को चाहना कपडा बैंक खोल्ने छ । ‘कपडाहरू धोएर सफा बनाएर लगाउँदा हुन्छ, त्यो संस्कारको विकास यहाँ गराउनु छ,’ उनले थपे । स्कुलहरूले सहयोग गरे लैंगिक हिंसाविरुद्धको अभियान चलाउने चाहना पनि छ उनलाई । प्रशिक्षण लिएका बेला भरतपुर अस्पताल चितवनमा एकै रात आठ जनासम्मको डेलिभरी शल्यक्रिया गरेका सुरेन्द्रलाई ताप्लेजुङमा जुम्ल्याहा बच्चाको शल्यक्रिया गरेको परिवारका सदस्यले दिएको खुसी अविस्मरणीय छ । ‘गाउँमा गएका बेला जुम्ल्याहा बच्चा देखें । जिस्क्याउन मन लागेर चलाउँदै थिएँ । उहाँको अभिभावकले तपाईंले नै अपरेसन गरेको भन्नुभयो । मैले त भुलिसकेको रहेछु । मलाई त्यो साह्रै खुसीको दिन थियो,’ सुरेन्द्रले भने । उपचारमा क्रियाशील भइरहँदा राजनीतिक व्यक्तिबाट आउने दबाबले भने तनाव दिने गरेको अनुभव छ सुरेन्द्रसँग । यस्तै प्रसंग सुनाउँदै सुरेन्द्रले भने, ‘एक पटक अस्पतालमा उपचार गराउन आएका एक जना बिरामीले बोल्नु भनेर फोन दिए । फोनमा बोल्ने मान्छे राजनीतिकर्मी रहेछन् । दुई छोरा र दुई छोरीमध्येका जेठा उनलाई केटी पाए विवाह गरिहाल्ने चाहना छ । ‘बुबाआमाले पनि हेर्नुभएको छैन । तैंले ल्याउनु, भित्र्याउँछौं भन्नुभएको छ । पढेको र बुझ्ने खालको भए विवाह गरिहाल्ने योजनामा छु,’ सुरेन्द्रले भने । विवाहका लागि उनलाई मेडिकल क्षेत्रकै चाहिन्छ भन्ने पनि छैन । अहिले डाक्टर भएपछि पल्टनमा फेल भएको कारण पत्ता लागेको छ । उनले कसरतहरू लगातार गरिरहे । त्यतिबेला उनको पिसाबमा समस्या भयो र रगत देखियो । तर त्यही कारणले उनी डाक्टर बने, विदेशिनबाट रोकिए । स्वदेशमा गरिब दुःखीको सेवामा जुटिरहेका छन् । आजको कान्तिपुर दैनिकमा प्रकाशित छ ।