बाङ्ग्लादेशमा भारतविरोधी आगो: सञ्चारमाध्यम र सांस्कृतिक संस्थामाथि आक्रमणको लहर

ढाका, बङ्गलादेश : इन्कलाब मञ्चका संयोजक तथा प्रवक्ता उस्मान हादीको हत्यापछि बाङ्ग्लादेशमा हिंसाको नयाँ लहर फैलिएको छ। 'प्रथम आलो', 'द डेली स्टार' र 'छायानौट' जस्ता प्रमुख सञ्चारमाध्यम तथा सांस्कृतिक संस्थाका भवनहरूमा आक्रमण, तोडफोड र आगजनी भएका छन्। यी संस्थाहरूलाई "भारतीय दलाल" र "फासीवादीका सहयोगी" भन्दै निशाना बनाइएको छ, जसले देशमा गहिरो भारतविरोधी भावनालाई उजागर गरेको छ।

हादीको हत्याले उब्जाएको राजनीतिक तुफान

गत वर्षको जुलाई आन्दोलनपछि बाङ्ग्लादेशको राजनीति थप अस्थिर बनेको छ। पूर्वप्रधानमन्त्री शेख हसिना र अवामी लिगका नेताहरूले भारतमा शरण लिएपछि दुई देशबीचको कूटनीतिक सम्बन्धमा दरार आएको छ। विश्लेषकहरूका अनुसार, उस्मान हादीको हत्यापछि सामाजिक सञ्जालमा फैलिएका हल्लाहरू – जसमा हत्याराहरू भारततर्फ भागेको दाबी गरिएको छ – ले यो तनावलाई झन् बढाएको छ।

ढाका विश्वविद्यालयका प्राध्यापक काजी मरुफुल इस्लाम भन्छन्, "सधैँ त्यस्तो प्रभुत्वको प्रतिरोध हुँदै आएको छ जुन लामो समयदेखि चल्दै आएको छ। यसमा पतन भएको सरकारप्रति भारतको समर्थन पनि जोडिएको छ।" बङ्गलादेश प्रहरीका अतिरिक्त महानिरीक्षक खान्डकर रफिकुल इस्लामले भने, "हामीले अझै आरोपीले सीमा पार गरे नगरेको निश्चित जानकारी पुष्टि गर्न सकेका छैनौँ।" यद्यपि, घटनासँग जोडिएका दुई मानव तस्करहरूलाई भारत-बाङ्ग्लादेश सीमाबाट पक्राउ गरिएको छ।

सरकारका गृहमामिला सल्लाहकारले पत्रकार सम्मेलनमा भने, "आरोपीहरू कहाँ छन् भन्नेबारे जानकारी हुन्थ्यो भने हामीले पक्रिसकेका हुन्थ्यौँ।" यसले हादीको मृत्युलाई भारतविरोधी राजनीतिको हतियार बनाइएको आशङ्कालाई बल पुर्‍याएको छ।

भारतविरोधी नाराको छोपमा हिंसा: के छ पछाडिको खेल?

विश्लेषकहरूले भारतलाई सीमा हत्या, पानी बाँडफाँटमा असमान भूमिका र आन्तरिक मामिलामा हस्तक्षेपको आरोप लगाउँदै आएका छन्। मुक्तियुद्धका समयमा सहयोगी रहे पनि अहिले भारतविरुद्धको भावना नयाँ रूपमा फस्टाएको छ। हालैका आक्रमणहरूमा भारतविरोधी नारा लगाउँदै जमात-ए-इस्लामीसँग आबद्ध विद्यार्थी सङ्गठन इस्लामी छात्र शिविरका नेताहरू सक्रिय देखिएका छन्।

इस्लामी छात्र शिविरका नेता मोस्ताकुर रहमानले भनेका थिए, "प्रथम आलो र द डेली स्टारलगायतका पत्रिकाहरू बन्द गर्नुपर्छ।" अर्का नेता मोस्ताफिजुर रहमानले थपे, "राजनीतिक सङ्घर्षबाट बाङ्ग्लादेशको वास्तविक स्वतन्त्रता हासिल गर्न सम्भव छैन। हाम्रो लडाइँ शहिद उस्मान हादीको 'इन्कलाब मञ्च'को सांस्कृतिक सङ्घर्षबाट सुरु हुनेछ। भोलि शाहबागी, छायानौट, उदिची यी सबैलाई ध्वस्त गर्नुपर्नेछ।"

बिबिसी बाङ्लासँगको कुराकानीमा उनीहरूले यी अभिव्यक्तिलाई अस्वीकार गरेनन् तर फरक व्याख्या दिए। एडिटर्स काउन्सिलका अध्यक्ष नुरुल कबिर भन्छन्, "जुलाईको आन्दोलनप्रति भारतले देखाएको प्रतिक्रियाले जनआक्रोश बढाएको छ। हादीको मृत्यु वरिपरि धार्मिक राजनीति सुदृढ गर्न चाहनेहरूले यसलाई बढावा दिइरहेका छन्।"

धेरै नेताहरूले आउँदो चुनाव बिथोल्न भारतविरोधी भावनाको दुरुपयोग भइरहेको आशङ्का गरेका छन्। अन्तरिम सरकारको मुख्य चुनौती कानुनी शासन स्थापना गर्नु हो, जसलाई चुनावबाट मात्रै सम्बोधन गर्न सकिन्छ।

सरकारको भूमिकामा प्रश्न: सुरक्षा बलको निष्क्रियता

आक्रमणका क्रममा सुरक्षा बल सक्रिय नभएको आरोप लागेको छ। प्रथम आलो र द डेली स्टारले आक्रमणकारीहरू आउनुअघि नै सरकारसँग मद्दत मागे पनि कुनै प्रतिक्रिया नपाएको बताएका छन्। प्रत्यक्षदर्शीहरूका अनुसार, सुरक्षाकर्मीहरू आए पनि भिडलाई रोक्न कुनै कदम चालेनन्।

सामाजिक सञ्जालमा भाइरल भिडियोमा एक सैन्य अधिकारी आक्रमणकारीहरूसँग कुराकानी गर्दै गरेको देखिन्छ, जसले पत्रकारहरूलाई उद्धार गर्न २० मिनेट समय मागेका थिए। प्राध्यापक इस्लाम भन्छन्, "यो अन्तरिम सरकारको विफलता हो। धेरै हदसम्म यो सरकार यस्ता उत्तेजना र हिंसामा लिप्त भएको देखिन्छ।"

नुरुल कबिर थप्छन्, "डेली स्टार र प्रथम आलोमा आगो लगाइसकेपछि हस्तक्षेप गर्न ढिलो हुनु सरकारको विफलता हो। युनुस सरकारको प्रशासन र मन्त्रिपरिषद्का केही व्यक्तिहरू यसमा संलग्न थिए।"

जातीय नागरिक पार्टीका संयोजक नाहिद इस्लामले पनि सरकारको हिस्सालाई दोष दिए। छायानौटले ३०० भन्दा बढी अपरिचित व्यक्तिविरुद्ध उजुरी दिएको छ भने प्रथम आलो र द डेली स्टारका घटनामा ९ जना पक्राउ परेका छन्।

आगामी दिनहरूमा के हुन्छ?

यो घटनाले बाङ्ग्लादेशको राजनीतिमा भारतविरोधी भावनाको नयाँ अध्याय थपेको छ। विश्लेषकहरूका अनुसार, यस्ता हिंसाले लोकतान्त्रिक संस्थाहरूलाई कमजोर बनाउँछ र चुनावी प्रक्रियालाई प्रभावित गर्न सक्छ। अन्तरिम सरकारले यसलाई नियन्त्रण गर्न नसके देश थप अस्थिरतातर्फ धकेलिन सक्छ।

(स्रोत: बिबिसीबाट सङ्कलित)