कमिसन मात्र होइन, विश्वास बेच्ने व्यवसाय : प्रत्यक्ष बिक्रीमा नेपालको नयाँ यात्रा

नेपालमा प्रत्यक्ष बिक्री व्यवसाय अहिले एक निर्णायक मोडमा छ।

बजार विस्तार भइरहेको छ, युवा पुस्ता नयाँ अवसर खोज्दै छ, र देशकै जडीबुटी तथा अर्गानिक उत्पादन विश्व बजारमा चिनिँदै छन्।

यस अवस्थामा यो उद्योग केवल आम्दानीको माध्यम होइन, नेपालको आर्थिक र सामाजिक परिवर्तनको एउटा सम्भावना बनेको छ। तर यस क्षेत्रमा सफल हुन भावना मात्र होइन, तयारी, कानुनी बुझाइ र इमानदारी पनि अनिवार्य छ।

नेपालमा प्रत्यक्ष बिक्री कानुनी रूपमा नियमनमा आइसकेको छ। सरकारले पिरामिड स्किममा कडा कारबाही गर्दै वैधानिक कम्पनी र वितरकहरूलाई स्पष्ट नियमभित्र काम गर्न निर्देशन दिएको छ। त्यसैले सुरु गर्नुअघि आफ्नो कम्पनीको दर्ता, लाइसेन्स, उत्पादनको स्रोत र कमिसन योजना सबै स्पष्ट रूपमा बुझ्नु जरुरी छ। यसले तपाईँलाई भविष्यमा कानुनी समस्या वा अविश्वासबाट जोगाउँछ।

एक वितरकको रूपमा सफल हुनका लागि केही आधारभूत कुराहरू आवश्यक छन्—

पहिलो, विश्वसनीय उत्पादन र प्रमाणपत्र — ग्राहकलाई उत्पादनको गुणस्तर र स्रोत देखाउन सक्नुपर्छ।
दोस्रो, डिजिटल उपकरण — स्मार्टफोन, WhatsApp, सामाजिक सञ्जाल र DSPro APP जस्ता उपकरणहरूले तपाईँको काम सजिलो बनाउँछन्।
तेस्रो, स्पष्ट बिक्री प्रक्रिया — कुरा सुरु गर्नु, उत्पादन देखाउनु, प्रतिक्रिया लिनु, बिक्री बन्द गर्नु र फलोअप गर्नु।
चौथो, नमुना वितरण — मानिसले अनुभव गरेपछि मात्र विश्वास गर्छ।
पाँचौँ, पारदर्शिता — ग्राहकलाई मूल्य, रिफन्ड नीति र कमिसन प्रणाली स्पष्ट रूपमा बताउनुहोस्। साथै, स्थानीय किसान र सहकारीहरूसँग सहकार्य गर्न सक्नुभयो भने तपाईँको विश्वसनीयता अझै बढ्छ।

नेपालको राजनीतिक र सामाजिक परिवेशमा बजारको सोच छिट्टै बदलिन्छ। सामाजिक मिडियाले जनमत निर्माण गर्छ र कहिलेकाहीँ नियमन पनि त्यही दबाबमा आउँछ। त्यसैले कानुनी रूपमा सफा रहनु, झूटो प्रचार नगर्नु र उत्पादनको वास्तविक कथा देखाउनु अब व्यावसायिक बुद्धिमत्ता हो। नेपाली ग्राहक अहिले सत्य र पारदर्शी कथामा बढी आकर्षित छन्।

आजको पुस्ता, विशेष गरी Gen Z, पुरानो शैलीका प्रस्तुति र दबाबमा बेच्ने संस्कृतिमा विश्वास गर्दैन। उनीहरूलाई स्वतन्त्रता, उद्देश्य र डिजिटल माध्यमबाट कमाइ गर्ने अवसर चाहिन्छ।

उनीहरू सामाजिक सञ्जालमा सक्रिय छन् र आफ्नो कथा बनाउन जान्दछन्। प्रत्यक्ष बिक्रीमा उनीहरूलाई सहभागी गराउने उत्तम तरिका भनेको उनीहरूलाई कन्टेन्ट क्रिएटरको रूपमा प्रयोग गर्नु हो।

TikTok, Reels वा YouTube जस्ता प्लेटफर्ममा उत्पादनका कथा — “यो कसरी बनेको हो”, “मैले किन रोजेँ” — छोटा, सिधा र वास्तविक रूपमा देखाउने। साथै, साना मिटिङ, अनलाइन प्रशिक्षण र सहकार्यमा आधारित अभियानहरू सञ्चालन गर्न सकिन्छ।

नेपालको जैविक विविधता र जडीबुटी बजार यस उद्योगको ठूलो बल हो। यहाँ उत्पादन हुने हर्बल, मसला र तेल विश्व बजारमा बढ्दो मागमा छन्। प्रत्यक्ष बिक्रीका लागि यो ठूलो अवसर हो। तपाईँले आफ्नो उत्पादनसँग किसानको कथा जोड्न सक्नुभयो भने त्यो केवल वस्तु होइन, भावना बेच्ने कुरा हुन्छ।

उत्पादन कहिले, कहाँ, कसले बनायो भन्ने विवरणले बजारमा विश्वास र मूल्य दुवै बढाउँछ। यसले गाउँमा आम्दानी बढाउँछ, किसान सशक्त बनाउँछ र राष्ट्रिय मूल्य शृङ्खला बलियो बनाउँछ।

व्यवसाय सुरु गर्न चाहनेका लागि ९० दिनको योजना धेरै व्यावहारिक हुन्छ। पहिलो पन्ध्र दिन कम्पनीको कानुनी स्थिति बुझ्न, नमुना लिन र छोटा भिडियो तयार गर्न प्रयोग गर्नुहोस्।

अर्को तीस दिनमा चारवटा साना डेमो मिटिङ सञ्चालन गरेर कम्तीमा तीस जना ट्रायल युजर बनाउनुहोस्। त्यसपछि, दुई जना किसान वा आपूर्तिकर्ताको कथा तयार गरी भिडियोमा उतार्नुहोस् र पाँच जना Gen Z क्रिएटर तयार गर्नुहोस्। यसरी तपाईँको टिमले तीन महिनामै बलियो आधार तयार गर्न सक्छ।

तर, यो यात्रा केवल कमाइको कुरा होइन। गलत प्रचार, झूटो आशा वा अवैध कम्पनीसँगको सम्बन्धले तपाईँको विश्वसनीयता नष्ट गर्न सक्छ। सधैँ इमानदार रहनुहोस्, ग्राहकसँग सच्चा व्यवहार गर्नुहोस्, र कानुनी ढाँचाभित्र रहनुहोस्। तपाईँको विश्वसनीयता नै तपाईँको सबैभन्दा ठूलो सम्पत्ति हो।

अन्ततः, प्रत्यक्ष बिक्री केवल व्यक्तिगत आम्दानीको माध्यम होइन, यो आर्थिक रूपान्तरणको एउटा माध्यम हो। यसले गाउँमा रोजगारी दिन्छ, युवामा उद्यमशीलता जगाउँछ, र नेपाली उत्पादनलाई विश्व बजारमा पुर्‍याउँछ।

इमानदारी, पारदर्शिता र उद्देश्यका साथ काम गर्ने प्रत्येक वितरकले नयाँ नेपालको आर्थिक सपना साकार गर्न सहयोग गर्न सक्छ। जब तपाईँले उत्पादन मात्र होइन, अवसर र मूल्य पनि बाँड्न थाल्नुहुन्छ, तब तपाईँ केवल व्यवसायी होइन, परिवर्तनका वाहक बन्नुहुन्छ।